Su Ayak İzi Nedir? Su Ayak İzi Nasıl Hesaplanır? ISO 14046 Standardı Nedir? ISO 14046 Standardının Önemi Nedir?

Su Ayak İzi Nedir?

Su yaşamsal anlamda tüm canlılar için önemli bir yere sahiptir. İnsan, faaliyetleri (sulama, banyo, yıkama, temizlik, soğutma ve işleme) sonucunda çok fazla su tüketir ve kirletir. Küresel ölçekte, su kullanımının çoğu tarımsal üretimde gerçekleşse de endüstriyel ve yerel sektörlerde tüketilen ve kirlenen su miktarı da azımsanmayacak kadar fazladır.

Bu doğrultuda bu tüketimin azaltılması için çeşitli çalışmalar yapılmış olup, tüketimin azaltılması konusunda bir ölçüm yapılması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bilindiği üzere ölçemediğimiz hiçbir şeyi yönetemeyiz. Bu ölçümün yapılacağı işlem ise Su Ayak İzi olarak karşımıza çıkmaktadır.

Su ayak izi, geleneksel ve sınırlı su çekme önleminin yanında, tatlı su kaynaklarının tahsisinin kapsamlı bir göstergesi olarak görülebilir. Bir ürünün su ayak izi, tüm tedarik zinciri üzerinde ölçülen, ürünü üretmek için kullanılan tatlı su hacmidir. Kirlilik türüne göre su tüketim hacimlerini ve kirlenmiş hacimleri gösteren çok boyutlu bir göstergedir; toplam su ayak izinin tüm bileşenleri coğrafi ve zamansal olarak belirtilir.

Mavi su ayak izi, bir ürünün tedarik zinciri boyunca mavi su kaynaklarının (yüzey ve yeraltı suyu) tüketimini ifade eder. "Tüketim", bir havza alanındaki mevcut yer yüzeyi su kütlesinden su kaybını ifade eder. Su buharlaştığında, başka bir havza alanına veya denize döndüğünde veya bir ürüne dahil edildiğinde kayıplar meydana gelir.

Yeşil su ayak izi, yeşil su kaynaklarının tüketimini ifade eder (akmadığı sürece yağmur suyu).

Gri su ayak izi kirliliği ifade eder ve doğal arka plan konsantrasyonları ve mevcut ortam suyu kalite standartları göz önüne alındığında kirleticilerin yükünü asimile etmek için gerekli olan tatlı su hacmi olarak tanımlanır.

Su ayak izi, sadece bir tüketicinin veya üreticinin doğrudan su kullanımına değil, aynı zamanda dolaylı su kullanımına da bakan tatlı su kullanımının bir göstergesidir.

ISO tarafından Su ayak İzinin Hesaplanması konusunda rehberlik sunan ISO 14046 Standardı geliştirilmiştir. İşletmeler ISO 14046 Standardına göre çalışmalarını yaparak Su Ayak İzlerini ortaya çıkarabilmektedirler. Bu işlemin yapılması neticesinde hesaplanan Su Ayak İzinin Uluslararası kabul görebilmesi için ISO 14046 konusunda doğrulama hizmeti veren kuruluşlardan hizmet alınarak doğrulama işlemi gerçekleştirilmektedir.

 Şekil 1- Su ayak izi bileşenlerinin şematik gösterimi. Tüketici olmayan su çekilmelerinin (geri akış) su ayak izinin bir parçası olmadığını göstermektedir. Ayrıca, “su çekilmesinin” ölçülmesinin aksine, “su ayak izi” nin yeşil ve gri su ve dolaylı su kullanım bileşenini içerdiğini göstermektedir.

“Su kullanımı” nın bir göstergesi olarak, su ayak izi klasik “su çekme” ölçüsünden üç açıdan farklıdır (Şekil 1):

• Mavi su kullanımıyla sınırlı değildir, aynı zamanda yeşil ve gri su içerir.
• Doğrudan su kullanımıyla sınırlı değildir, aynı zamanda dolaylı su kullanımını da içerir.
• Bu suyun nereden geldiğine geri döndüğü sürece mavi su kullanımını içermez.

Böylece su ayak izi, bir tüketicinin veya üreticinin tatlı su sistemlerinin kullanımıyla ilgili olarak daha geniş bir perspektif sunar. Hacimsel bir su tüketimi ve kirlilik ölçüsüdür. Su tüketimi ve kirliliğin yerel çevresel etkisinin ciddiyetinin bir ölçütü değildir. Belli bir su tüketimi ve kirliliğinin yerel çevresel etkisi, yerel su sisteminin kırılganlığına ve aynı sistemi kullanan su tüketicileri ve kirletici sayısına bağlıdır. Su ayak izi hesapları, suyun çeşitli insan amaçları için nasıl tahsis edildiğine dair mekansal olarak açıkça bilgi verir. Sürdürülebilir ve eşit su kullanımı ve tahsisi konusundaki tartışmayı besleyebilir ve ayrıca çevresel, sosyal ve ekonomik etkilerin yerel değerlendirmesi için iyi bir temel oluşturabilir.

Su Ayak İzinin Hesaplanması Dört Aşamada gerçekleştirilir.

Tam bir su ayak izi değerlendirmesi dört ayrı aşamadan oluşur (Şekil 2):

• Hedef ve kapsam belirleme
• Su ayak izi hesaplaması
• Su ayak izi sürdürülebilirlik değerlendirmesi
• Su ayak izi müdahale formülasyonu

 Su ayak izi değerlendirme çalışması yapılırken yapılan seçimler konusunda şeffaf olmak için, çalışmanın amaçlarını ve kapsamını açıkça belirlemekle başlamak gerekir. Bir su ayak izi çalışması birçok nedenden dolayı yapılabilir. İşletmeler, tedarik zincirindeki su kaynaklarına bağımlılığının veya tedarik zinciri boyunca ve kendi faaliyetlerinde su sistemleri üzerindeki etkilerin azaltılmasına nasıl katkıda bulunabileceğini bilmek isteyebilir.

Su ayak izi hesaplama aşaması, verilerin toplandığı ve hesapların geliştirildiği aşamadır. Hesaplama kapsamındaki detay ve detay düzeyi, önceki aşamada verilen kararlara bağlıdır.

Hesaplama aşamasından sonra, su ayak izinin çevresel ve sosyal ve ekonomik açıdan değerlendirildiği sürdürülebilirlik değerlendirme aşamasını takip eder.

Son aşamada, müdahale seçenekleri, stratejileri veya politikaları formüle edilir.

Su ayak izi çalışmaları çeşitli amaçlara sahip olabilir ve farklı bağlamlarda uygulanabilir. Her amaç kendi analiz kapsamını gerektirir ve varsayımlarda farklı seçimler yapılmasını sağlar. Farklı varlıkların su ayak izini değerlendirmek mümkündür, bu yüzden hangi su ayak izinin ilgilendiğini belirtmeye başlamak çok önemlidir.

• bir proses basamağının su ayak izi

• bir ürünün su ayak izi

• tüketicinin su ayak izi

• bir grup tüketicinin su ayak izi

- Bir ulustaki tüketicilerin su ayak izi

- belediye, il veya diğer idari birimlerdeki tüketicilerin su ayak izi

- su toplama havzasındaki veya nehir havzasındaki tüketicilerin su ayak izi

• coğrafi olarak belirlenmiş bir alanda su ayak izi

- ulus içindeki su ayak izi

- belediye, il veya diğer idari birimlerdeki su ayak izi

- bir su toplama alanı veya nehir havzasındaki su ayak izi

• bir işletmenin su ayak izi

• bir iş sektörünün su ayak izi

• bir bütün olarak insanlığın su ayak izi

ISO 14046 Su Ayak İzi Standardı, doğrudan ve dolaylı olarak yapılan faaliyetler sonucunda kirletilen tatlı su  miktarı  ile geri kazanılan su miktarının hesaplanması konusunda rehberlik sunan standarttır. ISO 14046,kuruluşların, ürünlerin, süreçlerin su ayak izi hesaplamaları için belirli kurallar ve gereksinimler belirler. ISO 14046 Su ayak izi Standardı; faaliyetleri neticesinde ürün, üretim, arge, hizmet üreten firmalar/işletmeler tarafından tüketilen su miktarını ölçmek için bir çevresel hesaplama tekniğidir.

Tedarik zinciri içindeki su ile ilgili riskleri tanımlamak için yararlı bir araçtır. ISO 14046 standardı, su ayak izi değerlendirmelerinin gerçekleştirilmesi ve raporlanması için ilkeleri, şartları ve yönergeleri sağlar.

ISO 14046 Su ayak izi Standardı; Su Ayak İzi Hesaplamalarını yapmak ve yapılan hesaplamaların doğruluğunu değerlendirmek için kullanılan Uluslar arası bir standarttır.

ISO 14046 standardı, üretim için tatlı su kullanımının azaltılmasıyla ilgilidir. Bu standardın endüstride uygulanmasından dolayı, gelecek nesiller için su tasarrufu sağlanmaktadır. Su, dünyadaki önemli doğal kaynaklardan biridir. Dolayısıyla, ISO 14046 standardının uygulanması potansiyel etkiyi belirleyecek ve su tasarrufu için kontrol önlemleri alınacaktır.

1. Prensipler
2. Metodolojik çerçeve
3. Raporlama
4. Eleştirel inceleme
5. Toplumsal düşünce
6. Çevresel Gereklilikler
7. Yasal yükümlülükler
8. Kültürel düşünce
9. Politik değerlendirme
10. Organizasyon çeşitliliği
11. Ekonomik koşullar

• Gelecekteki risklerden kaçınmak için su tasarrufu yapılır.
• Su ile ilgili çevresel etkiler sürekli olarak azaltılır ve kontrol edilir.
• Ürün verimi, işlem artar.
• Politikanızı çevre endüstrileri ve devletle paylaşın.
• Çevreyi etkilemeden müşteri gereksinimlerini karşılamak.

ISO 14046 Belgesi;  ISO 14046 Standardına göre  belirli bir İzleme Dönemine ait Su Ayak İzi Hesaplamalarını yapmış, standardın ilgili gereksinimlerini sağlamış firma ve organizasyonların Uluslararası Denetim Firmaları tarafından ilgili izleme dönemi veya yılına göre hesaplamaları kontrol edilerek değerlendirildiği ve yapılan değerlendirmeler neticesinde Belirli bir güven seviyesinde doğrulanması neticesinde verilen bir Rapor, Sertifika  veya Belgedir.  

ICTSERT olarak uzman kadromuzla Su Ayak İzi Hesaplamaları yapmak isteyen ve ISO 14046 Standardını uygulamak isteyen firmalara Eğitim ve danışmanlık hizmeti verilmektedir.

Danışmanlık hizmeti sonrasında ISO 14046 Su Ayak İzi hesaplamalarını yapmış ve standardı uygulayan firmaların hesaplamaları ve standart gereksinimleri denetlenmekte ve hesaplamaları doğrulanarak ISO 14046 Su Ayak İzi Doğrulama Raporu ve Sertifikası verilmektedir.